top of page

Diyabet (Şeker Hastalığı)

diabet.jpg

Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedir?

 

Halk dilinde şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, yenen yemeklerden sonra kan şekerinin çok yüksek seviyelere ulaşması ve bunun sonucunda vücudun insülin hormonunu düzgün bir şekilde kullanamamasıyla ortaya çıkar. İnsülin, kan şekerinin enerji vermek için hücrelere girmesini sağlayan bir hormondur. Kan şekeri vücudun temel enerji kaynağı olduğundan kandaki seviyesi çok önemlidir. Kan şekeri seviyesinin yüksek olması ,eğer şeker hastası iseniz böbrek, sinirler, ayaklar ve gözlerde ciddi hastalıklara yol açabilir. Aynı zamanda kalp hastalıklarında da yüksek risk grubunda yer alırsınız.

 

Diyabet Tipleri

 

İki ana tip diyabet vardır, bunlar tip 1 ve tip 2 diye ikiye ayrılır.

 

Tip 1,vücut insülin hormonu salgılayamadığında oluşur. Bağışıklık sistemi pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırır ve yok eder. Tip 1 diyabete sahip hastalar hayatta kalmak için insülin iğnesi olmak zorundadır.  Bu tip diyabete gençlik diyabeti de denir. Çünkü genellikle çocukluk ve gençlik yıllarında gözlemlenir, fakat ileriki yaşlarda da olabilir.

 

Tip 2, vücut insülin hormonunu yeterli miktarda salgılayamadığında ya da salgılanan miktarı düzgün kullanamadığında oluşur. Yeterli insülin olmadığından kan şekeri kanda kalır. Bunun yanında prediyabet ortaya çıkabilir. Bu kan şekeri normal seviyenin üzerinde fakat diyabet denebilmesi için yeterli yükseklikte değil demektir. Bu sebeple, Prediyebet olmak Tip 2 diyabet geliştirme riskini büyük ölçüde arttırır. Geçmişte sadece yetişkinlerde Tip 2 diyabetle karşılaşıldığı fakat günümüzde gençlerde de Tip 2 diyabet teşhislerinin arttığı gözlemlenmektedir.

 

Gebelik dönemi şeker hastalığı, hamile kadınlarda gözlemlenir. Genellikle doğum yaptıktan sonra ortadan kalkar. Fakat bu şeker hastalığı ilerki yaşlarda Tip 2 diyabet hastalığı habercisidir.

Eğer hamile kalma planı yapıyorsanız ve şeker hastalığınız varsa, kan şekeri seviyenizi hamile kalmadan önce hedef sınırın altına çekmelisiniz. Aynı şekilde şeker hastalığınız var ve hamile kaldıysanız acilen doktorunuza başvurup bir diyet planı yaptırmalısınız. Çünkü yüksek kan şekeri seviyesi hamileliğin ilk haftalarında bebeğe zarar verebilir.

 

Hamileliğin ilk 8 haftasında bebeklerin beyin kalp böbrekleri ve ciğerleri gelişir. Kan şekeri sınırına çekilmezse erken doğum, nefes zorlukları veya düşük riski mevcuttur.

 

Yüksek kan şekerinin bebeği etkilediği gibi anne üzerinde de bir sürü etkisi vardır. Hormonlar ve diğer değişiklikler yüzünden annenin kan şekeri seviyesi yükselebilir. Mevcut durumda diyabet olup ilaç kullanıyor olabilirsiniz fakat hamilelikle birlikte kullandığınız ilaçlarınız ve diyetinizde değişmelidir. Fiziksel aktivite planı kesinlikle gereklidir. Doğum yaklaştıkça insülin almanız gerekebilir.

 

Hamilelikte şeker hastalığı yüzünden annenin karşılaşabileceği birçok hastalık vardır. Bunların başında hâlihazırda olan göz ve böbrek problemleri kötüleşebilir. Yüksek kan şekeri ve idrarda protein birikmesi Preeklampsi durumuna yol açabilir. Bu durum hem anne hem bebek için tehlike arz eder. Preeklampsi varsa ve hamilelik 37. haftaya geldi ise doktorunuz bebeği erkenden almayı düşünebilir.

 

Şeker hastalığı olup ta doğum yapan annelerin karşılaşabileceği bazı problemleri inceleyelim. Sezaryen ile doğum yapmak zorunda kalabilirsiniz çünkü yüksek kan şekeri sebebi ile bebek oldukça irileşmiştir. Preeklampsi sebebi ile annede nöbet geçirme pıhtı atması ve beyin hasarı riski mevcuttur.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Belirtileri

 

Ortak Diyabet Belirtileri

  • Aşırı açlık

  • Aşırı susuzluk

  • Sık idrara çıkma

  • Sebepsiz kilo kaybı

  • Yorgunluk ya da uyuklama

  • Bulanık görme

  • Yavaş iyileşen yaralar, aft ve morluklar

  • Kuru ve kaşınan cilt

  • Eller ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma

  • Sık sık ve tekrar eden deri, diş eti, mesane ve vajinal mantar.

 

Diyabet Tip 2 Belirtileri

  • İnsülin direnci

  • Boynun etrafında ya da koltuk altında koyulaşan deri

  • Yüksek kan şekeri ve kolesterol problemleri

  • Bayanlarda atlanmış ya da gerçekleşmeyen menstural dönemler.

  • Bulantı ve birden fazla kusma

  • Derin ve hızlı solunum

  • Nefesin oje çıkartıcı gibi kokması

  • Zayıflık, uyuşukluk, titreme, kafa karışıklığı veya baş dönmesi.

  • Plansız kas hareketi

 

Eğer diyabet tedavi edilmezse ve kan şekeri seviyesi çok yüksek bırakılırsa, nefes darlığı, karnın üst bölgesinde ağrı ve rahatsızlık hissi, sıvı kaybı, koma ya da ölümle sonuçlanabilir.

 

Diyabetten Nasıl Korunulur ?

 

Eğer diyabet riskiniz varsa yaşam tarzınızda ufak değişiklerle bunu önleyebilirsiniz. Eğer aşağıdaki değişiklikleri yaparsanız daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam sürebilirsiniz.

  • Kilo kontrolü: Kilonun yüzde 5-10 kadarını verilerek diyabet riski oldukça azaltılır.

  • Sağlıklı bir yemek planını takip etmek: Küçük porsiyonlar halinde yağ ve seker oranları az sağlıklı yemekler yiyebilirsiniz. Sebze ve meyve ağırlıklı beslenip kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi azaltılmalıdır.

  • Düzenli egzersiz yapmak: Egzersizle kilo verilir ve kan şekeri düşürülerek tip 2 diyabet riski azaltılır.

  • Sigara içmemek: sigara içmek insülin direncini olumsuz yönde etkileyebilir.

Diyabet (Şeker Hastalığı) Tedavisi

 

Diyabet tedavisinde amaç kan şekeri ayarını sağlamak diğer bir ifade ile kan şekeri yükselmelerini ve kan şekeri düşmelerini önlemektir. Bu ayarın sağlanması komplikasyonların gelişimini önlemek veya gelişmiş komplikasyonların seyrini yavaşlatmak için son derece önemlidir.
İyi bir diyabet kontrolü, kan şekeri seviyenizi mümkün olduğunca normale en yakın tutmak anlamına gelir. Bu durum, aşağıdakilerin yapılmasıyla sağlanabilir.

 

Sağlıklı Beslenme: Yenilen besinlerin özellikle karbonhidrat içeren besinlerin vücudun ihtiyacından fazla tüketilmesi kan şekeri seviyelerini yükseltir. Kan şekeri kontrolünün sağlanmasında diyabetli bireye özgü beslenme tedavisinin verilmesi önemlidir.
Diyabetli kişilerle diğer kişilerin besinlere olan gereksinimi aynıdır. Her insanın enerji, karbonhdirat, protein, yağ, lif, vitamin, mineral gereksinimi vardır. Bir kişide diyabetin olması bu gereksinimlerden birini veya birkaçını azaltması veya arttırması anlamına gelmez.

 

Egzersiz: Egzersiz,vücudunuzun glikozu etkili bir şekilde kullanmasını ve kan şekeri kontrolünü sağlar. Ayrıca, şişman tip 2 diyabetli kişilerin kilo kaybetmesine yardımcı olur.

İlaç/ İnsülin: İnsülin, besinlerle kana geçen şekerin vücut tarafından kullanılmasını sağlayan ve böylece kan şekeri yükselmelerini önleyen bir hormondur. Tip 1 diyabetli kişilerin yaşamak için insüline gereksinimi vardır. İnsülin bağımlılık, alışkanlık yapacak bir madde değildir. İnsülin yaşam için elzemdir. Vücut insulin yapmıyor ise dışardan enjeksiyon yolu ile vücuttaki eksikliği yerine koymak gerekir. Tip 2 diyabetli kişilerin kan şekerinin ayarını sağlamak için ağızdan alınan ilaçlara veya insüline gereksinimleri olabilir.

 

Yukarıdaki maddelerin tümü arasında bir denge tutturmak önemlidir. Bu dengenin oluşması için diyabetli birey mutlaka diyabet ve tedavisi konusunda eğitim almalıdır.

HASTALIKLAR
bottom of page